معاون علمی رئیس‌جمهور: مجموعه هوش مصنوعی در قالب ستاد زیر نظر معاون اول رئیس‌جمهور فعالیت خواهد کرد

معاون علمی رئیس‌جمهور گفت: «نظر دولت بر این است که فعالیت‌های مجموعه هوش مصنوعی کشور در قالب یک ستاد زیر نظر ریاست محترم جمهوری ادامه یابد؛ این ستاد در حال حاضر به معاون اول رئیس‌جمهور تفویض شده و فعالیت خود را ادامه می‌دهد.»

حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، در پاسخ به این سوال خبرنگار خبرگزاری مهر که آیا مجموعه هوش مصنوعی کشور به‌صورت یک سازمان دولتی محسوب می‌شود یا خیر، با اشاره به تغییر برنامه تشکیل سازمان هوش مصنوعی، این موضوع را بیان کرده است.

پیش از این دولت اعلام کرده بود که به جای تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی کشور، یک ستاد زیر نظر رئیس‌جمهور تشکیل می‌شود که اختیارات آن به معاون اول رئیس‌جمهور تفویض خواهد شد. در این زمینه، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی هیأت دولت، چندی پیش در نشست خبری خود درباره مخالفت مجلس با عدم تشکیل سازمان، اظهار کرد: «هوش مصنوعی در قالب ستاد زیر نظر معاون اول دنبال خواهد شد.»

این در حالی است که پیرو تصویب ماده واحده «نهایی سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران»، مصوب ۱۴۰۲/۸/۱۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی و در اجرای تفویض موضوع ماده واحده «تشکیل شورای ملی راهبری و تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی»، مصوب جلسه ۹۰۱ مورخ ۲۹/‏۰۳/‏۱۴۰۳‬ شورای عالی انقلاب فرهنگی، دولت مکلف است بر اساس بنده (ج) ماده ۶۵ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت، مصوب ۱۴۰۳/۰۳/۰۱ مجلس اقدام به تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی کند، اما اخیرا دولت چهاردهم به دنبال تشکیل ستاد هوش مصنوعی به جای سازمان است.

در بند (ج) ماده ۶۵ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت آمده است: «دولت مکلف است در راستای حمایت از توسعه زیست‌بوم تحول‌آفرین هوش مصنوعی قابل اعتماد و پایدار و به منظور تعیین چهارچوب‌ها و ساز و کار تعامل تمامی ذی‌نفعان، فراهم نمودن دانش و زیرساخت‌های دانش فنی، اجتماعی، اخلاقی و حقوقی، ترویج و افزایش آگاهی در مورد کارکردهای هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف و خطرات بالقوه آن حداکثر ظرف ۶ ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون نسبت به اجرای «برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی» با رعایت سیاست‌های کلی نظام، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی اقدام قانونی به عمل آورد.»

به دنبال تصمیمی که دولت برای تغییر سازمان ملی هوش مصنوعی به ستاد گرفته، مجلس مخالفت خود را اعلام کرده است. نمایندگان در یکی از جلسات علنی خود در همین هفته به موضوع هوش مصنوعی پرداخته و عزم خود را برای تشکیل کمیسیون ویژه هوش مصنوعی جزم کرده است.

علاوه بر این، در جلسه یک‌شنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴ مجلس ایجاد چارچوب قانونی هوش مصنوعی کلید خورد و نمایندگان تعاریف قانونی این حوزه را مشخص و تعیین کردند. البته این اقدام مورد تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار نگرفت. عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، طی نامه‌ای خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، نوشت:

«دستور فرمایید تا زمان بررسی جامع موضوع در جلسه مشترک کمیسیون‌های مربوطه مجلس شورای اسلامی، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و معاونت علمی، طرح ملی توسعه هوش مصنوعی از دستور کار مجلس خارج شود.»

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دلیل خود برای کناره‌گیری مجلس در حوزه قانون‌گذاری برای هوش مصنوعی را تعدد و تکثر سندهای مختلف در زمینه هوش مصنوعی عنوان کرد. حالا باید دید مجلس با وجود مخالفت‌هایش با دولت در این زمینه و با توجه به این که متولی این حوزه معاون اول ریاست‌جمهوری تعیین شده است، چه مسیری را در پیش خواهد گرفت.

حالا باید دید مجلس با وجود مخالفت‌هایش با دولت در این زمینه و با توجه به این که متولی این حوزه معاون اول ریاست‌جمهوری تعیین شده است، چه مسیری را در پیش خواهد گرفت.

حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، درباره اظهارات معاون اول رئیس‌جمهور درباره برنامه‌های یک‌ساله و سه‌ساله دولت برای جبران عقب‌ماندگی علمی کشور و تحقق اهداف سند چشم‌انداز توسعه نیز اعلام کرد:

آقای عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، تأکید کردند که در حوزه علم و فناوری دو برنامه مجزا تدوین شده است؛ یک برنامه یک‌ساله برای جبران عقب‌ماندگی‌های کوتاه‌مدت و یک برنامه سه‌ساله برای رسیدن به مسیر علمی تعیین‌شده در سند چشم‌انداز.

– حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور

او در ادامه اضافه کرد: «قابل توجه است که طبق برنامه‌ریزی، کشور باید تا پایان سال جاری به اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ دست می‌یافت. از این رو، لازم است در یک سال پیش‌ِرو عقب‌ماندگی‌های کوتاه‌مدت با سرعت جبران شود و در سه سال بعدی، مسیر دستیابی به اهداف کامل سند چشم‌انداز دنبال شود.»

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با بیان این که دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز شامل تمامی شاخص‌های علمی مورد نظر است، گفت:

«شاخص‌های علمی شامل رتبه کشور در سطح بین‌المللی، میزان تولید مقالات، ارجاعات و استنادات علمی، همچنین ثبت طرح‌ها و اختراعات است. برای هر یک از این بخش‌ها برنامه و سند جداگانه تدوین می‌شود، اما همان‌طور که آقای عارف اشاره کرد، تمرکز اصلی بر اجرای برنامه‌هاست و نه صرفاً نگارش سند.»

به گفته او، وظایف مشخصی برای هر دستگاه تعیین می‌شود تا ان‌شاءالله پیشرفت در برنامه‌ها و اهداف علمی کشور به‌صورت ملموس مشاهده شود.

افشین با اشاره به موضوع بودجه سال ۱۴۰۵ در حوزه مسائل علمی، نیز از تشکیل جلسه‌ای جلسه‌ای با حضور معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر بهداشت و درمان و معاونت علمی و فناوری در هفته جاری خبر داد: «این جلسه برگزار می‌شود تا بتوانیم درباره مسائل بودجه‌ای سال ۱۴۰۵ و پیش‌بینی‌های لازم برای تحقق اهداف و برنامه‌های علمی تصمیم‌گیری کنیم.»