کاوشگر «کنجکاوی» ناسا اخیرا در بررسی نمونههایی از رسوبات مریخ متوجه وجود کربن شده است. از آنجایی که حیات زمینی همواره در گرو کربن بوده، این اکتشاف میتواند حاکی از وجود حیات باستانی در مریخ باشد.
ربات کنجکاوی در سال 2012 در دهانه 154 کیلومتری «گیل» فرود آمد که احتمالا 3.5 تا 3.8 میلیارد سال پیش بر اثر برخورد یک سیارک ایجاد شده است. این دهانه به احتمال زیاد قبلا میزبان یک دریاچه بوده و حالا لایههای مختلفی از رسوبات را در بر گرفته است. البته احتمال وجود دریاچه هنوز مورد تردید است. کنجکاوی اخیرا چند نمونه از رسوبات این منطقه را گردآوری کرده و آنها را تا دمای 850 درجه سلسیوس حرارت داده است. این کار باعث جدا شدن ذرات تشکیلدهنده نمونهها شده و پس از نشر متان امکان مشاهده کربن را فراهم کرده است.
کربن دو ایزوتوپ پایدار دارد که تحت عنوان کربن 12 یا کربن 13 اندازهگیری میشوند. بخشی از این نمونهها مثل نمونه رسوبات گردآوریشده از استرالیا که 2.7 میلیارد سال پیش تشکیل شده بودند، به شدت از کربن 13 خالی شدهاند. دانشمندان میگویند این نمونهها تحت تاثیر فعالیتهای زیستی در هنگام مصرف متان قرار داشتند، با این حال نمیتوان با اطمینان گفت که این فعالیتها روی خود مریخ بوده یا نه، چون این سیاره با مواد و فرآیندهای متفاوتی نسبت به زمین ساخته شده است.
حیات باستانی در مریخ یکی از سه سناریوی محتمل است
کشف کربن در مریخ میتواند سه تاریخ کاملا متفاوت را برای گذشته این سیاره تعریف کند. در سناریوی اول ابر غبار کهکشانی در هنگام برخورد با منظومه شمسی دمای مریخ را که احتمالا در آن زمان آب مایع داشته، پایین آورده است. این فرآیند احتمالا باعث تشکیل یخچالهایی شده که روی آنها لایههایی از غبار قرار گرفته است.
سناریوی دوم احتمال تبدیل کربن دیاکسید به ترکیبات ارگانیک از جمله فرمالدهید را در اثر تابش فرابنفش مطرح میکند. ولی سناریوی سوم حاکی از حیات باستانی در مریخ است. مشاهده چنین شکلی از تخلیه کربن در زمین میتواند به معنای مصرف متان توسط میکروبها باشد. کنجکاوی قبلا در مریخ متان پیدا کرده بود. محققان میگویند مریخ باید در گذشته ستونهای بزرگی از متان را از زیر سطح خود منتشر کرده باشد. میکروبها در صورت حیات باستانی در مریخ این متان را مصرف کردهاند. همچنین ممکن است واکنش متان با نور فرابنفش باعث به وجود آمدن اثرات کربن در سطح مریخ شده باشد.
کنجکاوی حدود یک ماه دیگر به محل نمونهبرداری برمیگردد تا نمونههای بیشتری را از این منطقه تحلیل و تجزیه کند.
