غزال زیاری: در یک شب تاریک در ماه فوریه (بهمن) گذشته، دو قلاده شیر نر در بخش کمعمق کانال کازینگا در پارک ملی الیزابت در اوگاندا ایستاده بودند و به آنسوی آب نگاه میکردند. آنها با ساحل سمت دیگر کانال، حدود ۱۶۰۰ متر (۱.۶ کیلومتر) فاصله داشتند و به عبور از عرض آن فکر میکردند؛ اما این کانال، کانال معمولیای نبود؛ عمق آن در برخی مناطق به ۶ متر میرسید و در آن اسبهای آبی و کروکودیلهای ۵ متری زندگی میکنند که هر یک بهتنهایی میتوانند از پس هر موجودی بربیایند.
به گزارش بیکینگ، این دو شیر مأیوس، حدود ۱۲ ساعت قبل در نبردی بر سر قلمرو شکستخورده بودند و با خوششانسی زنده مانده بودند. این دو برادر ازیکطرف میدانستند که زندگی در اینسوی کانال خطرناک است و از سوی دیگر، احتمالاً صدای غرش شیرهای ماده از سمت دیگر کانال به گوششان میخورد.
طولانیترین شنای شیرها
شیرها هم مثل اکثر گونههای گربهسانان، شنا کردن را دوست ندارند. یکی از این دو شیر که محققان آن را جیکوب نامیدهاند، سه پا دارد و در سال ۲۰۲۰، یکی از پاهایش را در تله شکارچیان از دست داد. حتی باوجود این نقص عضو، جیکوب و برادرش تیبو از شنا کردن بهسوی دیگر کانال منصرف نشدند و سفری را آغاز کردند که توسط محققان، طولانیترین شنای ثبتشده توسط شیرها نام گرفته است.
آنها سه بار برای عبور از این کانال تلاش کردند. در دومین تلاش، پهپادی که حرکت آنها را دریابی میکرد، علامت حرارتی بزرگی را در کانال شناسایی کرد که احتمالاً یک کروکودیل یا اسبآبی بود که به تعقیب آنها میپرداخت و آنها که متوجه این تهدید شده بودند، برای بازگشت به سمت ساحل، به شکل حرف Y به حرکت درآمدند تا شکارچی را گمراه کنند.
یک ساعت بعد از دومین تلاش ناکام، این دو شیر برای سومین بار به آب زدند؛ مسیر برای آنها روشن بود و آنقدر به راهشان ادامه دادند تا درنهایت موفق به عبور از کانال آب شدند.
الکساندر براکوفسکی، زیستشناس حفاظتی که از سال ۲۰۱۷ درباره شیرها مطالعه میکند دراینباره گفت: «خیلی دراماتیک بود. به نظر میرسید دو نشانه کوچک گرما در حال عبور از اقیانوس هستند.»
کانال کازینگا پارک ملی الیزابت را به بخش تقسیم میکند. دکتر براکوفسکی و تیمش سه بار جیکوب و برادرش را در آنسوی کانال دیده بودند و فکر میکردند که این دو برادر بارها از یکسوی رودخانه بهسوی دیگر شنا کردهاند؛ اما مدرکی برای این سفرهای مکرر در اختیار نداشتند.
اطلاعات موجود درباره شنای شیرها
البته بارها مشاهدهشده که شیرها در دلتای اوکاوانگو در بوتسوانا شنا میکنند؛ اما فاصلهای که این شیرها طی میکنند، بهندرت به بیش از ۴۵ متر میرسد.
در یکی از موارد رؤیت شده در سال ۲۰۱۲، شیر حدود ۱۰۰ متر در رودخانه زامبزی و از زیمبابوه تا زامبیا شنا کرده بود و در نوامبر ۲۰۲۳، شیر نر جوانی با شنا کردن در رودخانه روفیجی در جنوب تانزانیا، از عرض ۳۰۰ متری رودخانه عبور کرد. برخی دیگر از شواهد حاکی از آن است که شیرها بین ساحل دریاچه کاریبا (مرز بین زامبیا و زیمبابوه) و یکی از جزایر دریاچه در فاصله ۹۵۰ متری شنا کردهاند که البته ویدیویی دراینارتباط وجود ندارد.
البته گربهسانان دیگر، بیشتر از شیر تن به آب میزنند. در رودخانههای برزیل، جگوارها به شکار کایمن (نوعی تمساح کوچک) در رودها معروفاند.
در سال ۲۰۲۲، در مطالعهای مشخص شد که یک شیرکوهی در رودخانهای در ایالت واشنگتن حدود ۱۲۰۰ متر شنا کرده است؛ اما طبق برآورد دکتر براکوفسکی، این دو شیر در اوگاندا تقریبا ۱۶۰۰ متر در کانال کازینگا شنا کردند.
دلیل این شنای طولانی چه بود؟
کریگ پکر که ۳۵ سال پروژه شیر سرنگتی را اداره کرد، قاطعانه پاسخ این سؤال را داد: «رابطه جنسی!» او دراینباره گفت: «وقتی کسی برای جفتگیری نباشد، چه باید کرد؟ شیر نر، عمر زیادی ندارد؛ بنابراین باید به فکر تداوم نسل باشد، بهویژه وقتی مصدوم و معلول است.»
طبق گفته دکتر براکوفسکی، جمعیت شیرها در پارک از ۷۱ قلاده در سال ۲۰۱۸، به حدود ۴۰ قلاده کاهشیافته است. حداقل ۱۷ قلاده شیر عمدتاً ماده، توسط ساکنان منطقه که قصد حفاظت از دامهایشان را داشتند، مسموم شدهاند و حالا تعداد شیرهای نر منطقه دو برابر شیرهای ماده است.
دکتر براکوفسکی توضیح داد: «بدین ترتیب شنای این دو شیر نر، نشانهای از این مشکل است. شیرهای نر در منطقه قلمرو خودشان، شیر مادهای را نیافتند و بر این باور بودند که شاید در سمت دیگر کانال بتوانند شیر مادهای ببینند.»
دکتر پکر هم توضیح داد: «در این شرایط، شیرهای نر تصمیم میگیرند تا شانسشان را در جای دیگری امتحان کنند.»
منبع: nytimes
۵۴۳۲۱
