پرفروغ‌ترین بارش شهابی سال در راه است؛ ۲۲ و ۲۳ آذر چشم از آسمان شب برندارید

علاقه‌مندان به آسمان شب برای تماشای یک نمایش کیهانی خیره‌کننده آماده شوند. بارش شهابی جوزایی (Geminids) که پرفروغ‌ترین بارش شهابی سال محسوب می‌شود، به‌زودی به اوج خود می‌رسد و در شرایطی نزدیک به ایده‌آل، آسمان را با ده‌ها شهاب درخشان نورباران خواهد کرد. اوج بارش، از شامگاه شنبه ۲۲ آذر تا بامداد یکشنبه ۲۳ آذر (۱۳ تا ۱۴ دسامبر) خواهد بود.

امسال بارش شهابی جوزایی به‌طور ویژه‌ای تماشایی است؛ زیرا اوج آن در آسمانی تقریباً بدون نور ماه رخ می‌دهد؛ ماه در فاز هلال کاهشی تنها با ۲۸ درصد روشنایی طلوع می‌کند که تقریباً مصادف با زمانی است که نقطه‌ی تابش بارش جوزایی، نزدیک ستارگان پرنور کاستور و پولوکس در صورت فلکی دوپیکر، به بالاترین ارتفاع خود در آسمان می‌رسد.

فعالیت شهاب‌ها از حدود ساعت ۱۰ شب مشاهده‌پذیر خواهد بود و هرچه از شب بگذرد، شرایط رصد بهتر می‌شود. هرچند ادعا می‌شود که در اوج پرفروغ‌ترین بارش شهابی سال می‌توان تا ۱۵۰ شهاب در ساعت را مشاهده کرد، اغلب افراد درعمل کمتر از این تعداد را رصد می‌کنند. مشاهده‌ی هرچه بیشتر شهاب‌ها مستلزم حضور در رصدگاه ایدئال با آسمان صاف و دور از آلودگی نوری و قرارداشتن ناظر زیر کانون بارش است.

برخلاف بیشتر بارش‌های شهابی که دارای منشأ دنباله‌داری هستند، بارش جوزایی تنها بارش سالانه‌ی شناخته‌شده‌ای محسوب می‌شود که منشأ آن سیارکی به نام فایتون ۳۲۰۰ (3200 Phaethon) است. این سنگ فضایی با قطری حدود ۵٫۸ کیلومتر، هر ۱٫۴ سال یک‌بار به دور خورشید می‌چرخد؛ به همین دلیل، ذرات به‌جا‌مانده از آن که شهاب‌ها را می‌سازند، چگال‌تر از معمول هستند و شهاب‌هایی پرنور، کم‌سرعت و رنگارنگ ایجاد می‌کنند. رنگ‌های متنوع این شهاب‌ها نیز به دلیل وجود مقادیر اندکی از عناصر شیمیایی مانند سدیم و کلسیم در آن‌ها است.

برای لذت‌بردن از این نمایش آسمانی، نیازی به تجهیزات خاص، مانند تلسکوپ یا دوربین دوچشمی نیست و چشم غیرمسلح بهترین ابزار است. کافی است از نورهای مصنوعی و آلودگی نوری شهرها فاصله بگیرید و مکانی تاریک پیدا کنید. حدود ۲۰ دقیقه به چشمان خود فرصت دهید تا به تاریکی عادت کنند و از نگاه‌کردن به صفحه‌ی تلفن همراه نیز خودداری کنید. به یاد داشته باشید که شهاب‌ها ممکن است در هر نقطه‌ای از آسمان ظاهر شوند، بنابراین نیازی نیست مستقیم به کانون بارش نگاه کنید.

اگرچه تعداد شهاب‌های جوزایی پس از شب اوج به‌سرعت کاهش می‌یابد، این بارش تا روز ۲۶ آذر (۱۷ دسامبر) فعال باقی می‌ماند. در همان شب، بارش شهابی کم‌رمق‌تر اورسید آغاز می‌شود که در اوج خود در شب‌های ۳۰ آذر تا ۱ دی (۲۱ تا ۲۲ دسامبر)، حدود ۱۰ شهاب در ساعت تولید خواهد کرد. بارش اورسید هرچند به قدرت جوزایی نیست، زیر آسمان کاملاً تاریک ماه نو اتفاق می‌افتد و پایان خوشی برای یک سال رصدی به شمار می‌آید.