فرهنگ مشترک میان‌گونه‌ای: کشفیات شگفت‌انگیز از همزیستی انسان‌تباران باستانی در شام

حدود ۱۰۰ هزار سال پیش، گروهی از انسان‌تباران نخستین که شباهت بسیاری به انسان خردمند یا انسان نوین داشتند، پنج تن از مردگان خود را در غار تینشمت به خاک سپردند. این افراد، بقایای حیوانات و تکه‌هایی از اخرا را نیز به همراه اجساد دفن کردند.

در همان زمان، گروه‌های انسانی دیگری که از ویژگی‌های ظاهری نئاندرتال‌ها برخوردار بودند، آیین تدفین مشابهی را اجرا می‌کردند. این الگوی مشترک نشان می‌دهد که جوامع باستانی با یکدیگر ارتباط داشتند و از طریق تبادل فرهنگ و فناوری، مجموعه‌ای از سنت‌ها و رسوم مشترک را به وجود آورده بودند.

گروهی از پژوهشگران در مطالعه‌ای تازه، با بررسی کشفیات غار تینشمت دریافتند جوامع انسانی آن دوران از روش‌های مشابهی برای شکار و ساخت ابزارهای سنگی استفاده می‌کردند. بر این اساس، انسان‌های نوین و نئاندرتال‌ها در زمان مواجهه و زندگی در کنار یکدیگر در سرزمین شام (در جنوب غرب آسیا)، فرهنگی مشترک را نیز در میان خود شکل دادند؛ فرهنگی که مدت‌ها پیش از یکپارچگی این گروه‌های انسانی از نظر زیستی، وجود داشت.

به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ ساینس، پروفسور یوسی زیدنر، نویسنده‌ی مطالعه، تأکید می‌کند که بیشتر این انسان‌ها در دوره‌ی همزیستی و مواجهه‌ی فرهنگی، دورگه بوده‌اند. زیدنر معتقد است این افراد فرهنگی مشترک داشتند، چون از یکدیگر یاد می‌گرفتند. اما از نظر ریشه‌های ژنتیکی، گروه‌های متفاوتی بودند که در همین منطقه با یکدیگر آمیزش داشتند.

کهن‌ترین تدفین‌های انسانی جهان در سرزمین شام کشف شده است. برای مثال، گورهای کشف‌شده در مناطق باستانی قفزه، سکول، تبون و نشر راملا، بین ۱۰۰ هزار تا ۱۱۰ هزار سال قدمت دارند. با این وجود، هنوز مشخص نیست کدام گونه‌های انسان‌تباران در هرکدام از این مکان‌ها زندگی می‌کردند.

اما شباهت‌های فرهنگی میان گروه‌های انسان‌تباران فقط به آیین تدفین محدود نشده است. بررسی ابزارهای سنگی کشف‌شده غار تینشمت نشان می‌دهد ابزارسازی با استفاده از شیوه‌ی «لوالوای همگرا» صورت گرفته است؛ روشی که در دیگر مکان‌های هم‌جوار نیز به کار می‌رفت.

زیدنر می‌گوید: «این فناوری ابزارسازی فقط در همین بازه‌ی زمانی دیده می‌شود. قبل و بعد از این دوره، چنین شواهدی در اختیار نداریم. افزون بر این، در تمام مکان‌های کشف‌شده و گذشته از این که سازندگان ابزارها ویژگی‌های انسان نوین کهن را داشتند یا نئاندرتال بودند، همگی از روش مشابهی برای ابزارسازی استفاده کرده‌اند.»