تکامل زیر سایه انسان؛ چرا گربهها و سگها تا حد زیادی شبیه هم شدهاند؟

تکامل زیر سایه انسان؛ چرا گربهها و سگها تا حد زیادی شبیه هم شدهاند؟
پژوهشهای جدید نشان میدهند که گربههای پرشین و سگهای پاگ، با وجود تفاوتهای ژنتیکی و تاریخی، در اثر انتخابهای انسانی بهطرز چشمگیری شبیه هم شدهاند. شباهتها که بیشتر در ساختار جمجمه و چهرههای تخت بروز یافته، نتیجهی نوعی همگرایی فرگشتی است که از ترجیحات زیباییشناسی و غریزهی مراقبتی انسانها در فرایند اهلیسازی، ناشی میشود.
اما دگرگونی افراطی، پیامدهای نگرانکنندهای برای سلامت حیوانات به همراه داشته؛ از اختلالات تنفسی گرفته تا آسیبهای عصبی و مشکلات زایمان. اکنون، کارشناسان هشدار میدهند که عشق انسان به چهرههای بامزه، ممکن است به بهای رنج پنهان حیوانات تمام شود.
با نگاهی سطحی، ممکن است گربههای پرشین و سگهای پاگ هیچ وجه اشتراکی با هم نداشته باشند. یکی از دنیای گربهها آمده و دیگری از خانوادهی سگهاست؛ با پیشینهای متفاوت که به حدود ۵۰ میلیون سال قبل بازمیگردد. اما پژوهشی تازه به سرپرستی ابی گریس دریک، زیستشناس فرگشتی، با بهرهگیری از اسکن سهبعدی ۱۸۱۰ جمجمه از گربهها، سگها و خویشاوندان وحشی آنها، به نکتهای شگفتانگیز رسید: نژادهای اهلی این دو گونه، با وجود فاصلهی ژنتیکی بسیار زیاد، شباهتهای چشمگیری در ساختار جمجمه دارند.
انتخابهای عمدی یا ناآگاهانه انسان، محرک نوعی همگرایی بودهاند
در قلمرو زیستشناسی فرگشتی، واگرایی (دیورژانس) فرایندی معمول است که در آن گونههای با منشأ مشترک، به مرور زمان از یکدیگر فاصله میگیرند. در نقطهی مقابل، همگرایی (کانورژانس) زمانی رخ میدهد که گونههای بیارتباط، در پاسخ به فشارهای محیطی مشابه، به ویژگیهای مشابهی دست مییابند. این دو مسیر، نمایانگر دو جریان متضاد در مسیر تکامل هستند.
پژوهشهای اخیر نشان میدهند که در بسیاری از گونههای اهلی، از جمله سگها و گربهها، انتخابهای عمدی یا ناآگاهانهی انسان، محرک نوعی همگرایی بودهاند. گونههای جدا از هم، در پاسخ به سلیقهی انسانی، بهسوی ویژگیهای مشابهی سوق داده شدهاند.