از نیکوکاری احساسی تا مسئولیت اجتماعی؛ چطور باید پیوند میان NGOها و کسب‌وکارها بازتعریف شود؟

در رویداد «هم‌افزایی یک پیوند؛ نقش استاندارد در همگرایی مسئولیت اجتماعی و نیکوکاری پایدار» که عصر امروز در مؤسسه رعد برگزار شد، مدیران بخش خصوصی و فعالان اجتماعی، شفاف و بی‌تعارف از فاصله میان نیت خیر و عملکرد واقعی گفتند: نیکوکاری در ایران اگر از سطح کمپین‌های مقطعی و برندینگ عبور نکند و به زیرساخت مدیریتی، سنجش اثرگذاری و استاندارد همکاری مجهز نشود، پایدار نمی‌ماند. روایت این نشست، نقشه‌ای عملی از «چگونه همکاری کنیم» بود، نه «چرا باید کمک کنیم».

سجاد ابوالحسنی، مدیرعامل «افرا»، صورت‌مسئله این رویداد را روشن آغاز کرد: سازمان‌های نیکوکاری بیش از آن‌که مسئله کمبود پول داشته باشند، از نبود زیرساخت مدیریتی پایدار، دشواری تأمین منابع و جذب داوطلب، و تمرکز افراطی بر جمع‌آوری پول به‌جای توسعه، رنج می‌برند. او با تأکید بر اینکه «حامیانِ هوشمند خروجیِ قابل‌اندازه‌گیری می‌خواهند»، توضیح داد تمرکز افرا بر توانمندسازی و ساختن ظرف اقتصادیِ بزرگ‌تر برای این اکوسیستم است؛ از خودارزیابی و آموزش تا اعتمادسازی. به‌گفته او تاکنون ۱۸ شرکت «گواهی اعتماد افرا» دریافت کرده‌اند، ۲۶۶۶ خودارزیابی توسط ۴۲۴ مؤسسه انجام شده و ۱۷۲۰ نفر از ۸۲۲ مؤسسه در کارگاه‌های افرا شرکت کرده‌اند. افرا برای سمتِ حامیان نیز بانک اطلاعاتی به‌روز از سازمان‌های دارای مجوز، معرفی مؤسساتی که مسیر شفافیت و اثربخشی را پیموده‌اند و مشاوره برای طراحی کمپین‌های مشترک را فراهم کرده است. پیام ابوالحسنی روشن بود: اگر «استاندارد و شفافیت» به پیوند NGO و حامی اضافه نشود، نیکوکاری پایدار نمی‌شود.

محمد عزیزاللّعی، مدیرعامل همکاران سیستم، صورت دیگری از همین مسئله را از منظر کسب‌وکار توضیح داد: «نیکوکاری در جهان در حال تغییر فرم است؛ برای اثرگذاری پایدار باید به زیرساخت خیریه‌ها کمک کنیم.» او گفت همکاران سیستم با تکیه بر کلاد، مصرف انرژی مراکز داده را بهینه کرده و برای بیش از ۳۴۰ خیریه، نرم‌افزار «یاگان» را با حداقل هزینه فراهم آورده است. با وجود این، یک خلأِ جدی باقی است: «دانش و سازوکار سیستماتیک برای سنجش اثرگذاری کم است و انتخاب و ارزیابی شریک اجتماعی کار ساده‌ای نیست.» چشم‌انداز مورد نظر او حرکت از «نیکوکاری مقطعی» به «مسئولیت اجتماعی سیستماتیک» است؛ جایی که شرکت‌ها با تکیه بر قابلیت‌های حرفه‌ای خود (نه صرفاً بودجه خیرخواهانه) به توانمندسازی پایدار کمک کنند—و در مقابل، NGOها با افزایش «قابلیت اتکا» و «اعتماد»، شریک قابل‌پیش‌بینی‌تری برای بخش خصوصی شوند.